Ülkemizde yenilenebilir enerji kaynaklarından enerji üretiminin hızla gelişmesine olanak sağlayan YEKDEM Mekanizması nedir?
Ülkemizin ciddi bir yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli mevcuttur. Hidroelektrik, rüzgâr, güneş, jeotermal, dalga, biokütle, dalga ve akıntı gibi. Bunun dünya da olduğu gibi ülkemizde de geliştirilebilmesi için destek mekanizmalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Bunun sağlanabilmesi için de YEKDEM yani Yenilenebilir enerji kaynaklarını desteklenme mekanizması açıklanmıştır. Bu mekanizma ile Devlet yatırımcıya yenilenebilir enerji kaynaklardan üretilen enerjiye 10 yıl boyunca TL cinsinde alma garantisi vermektedir.
Türkiye’nin yerli ve milli enerji politikası kapsamında kurulmuş bir mekanizmadır. Enerji yatırımcılarının yenilenebilir enerji yatırımlara yatırım yapmalarını daha cazip hale getirilmesi amacıyla 2011 yılında getirilmiştir.
YEKDEM ile ulaşılmak istenen amaç ülkemizde ki yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı yapılan üretim tesislerinin sayısı arttırılması ile fosil yakıtlı çevreye zararlı üretim tesislerine olan ihtiyacın ve enerji de dışa bağımlılığı azaltılmasıdır.
Sonuç olarak bu mekanizma fazlasıyla işe yaradığını düşünmekteyiz. Ve ülkemizde yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretimde yatırımlar artmaya başladı.
Doğası gereği uzun süreli bu tür yatırımların büyük oranlı finansman desteğine hayata geçirilmesi nedeniyle kredi sağlayıcılar bu yatırımcılar için fiyatların ve yıl sonu öngörülebilirliğin oldukça önemli,
YEKDEM, yenilenebilir enerji yatırımcıları ve finansman sağlayıcıları için işte bu öngörülebilirliği sağlayarak yatırımların artmasını sağlamıştır.
YEKDEM’den Yararlanabilecek Üretim Tesisleri
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik ile birlikte destekleme mekanizmasından yararlanacak tesislere ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Söz konusu düzenlemeye göre;
- Rüzgâr, güneş, biokütle, jeotermal, hidroelektrik elektrik üretim tesisleri kaynakları yani yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisleri,
*Lisanssız elektrik üretimi yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile üretilen elektrik enerjisinde üretim miktarı kapsamında muafiyeti söz konusu olan gerçek veya tüzel kişiler, üretim tesisinin kısmen veya tamamen işletmeye girdiği tarihten itibaren on yıl süreyle YEKDEM’den yararlanabilecekleri hüküm altına alınmıştır.
Desteklemeden yararlanan üretim tesislerinin, hibrit üretime geçmesi halinde YEKDEM yararlanma süresinde herhangi bir değişiklik yapılmayacağı değişikliklerle düzenlenmiştir.
Lisansız elektrik üretim tesislerinde herhangi bir başvuru yapılmaksızın YEKDEM kapsamında değerlendirilmek te ve desteklemeden yararlanmaktadırlar. İşletmeye geçtikleri tarihten itibaren 10 yıl süreyle YEKDEM’den yararlanabilmektedir.
YEKDEM düzenlemesi kapsamında görevli tedarik şirketlerinin lisans süreleri boyunca YEKDEM kapsamında sayılmaktadırlar.
YEKDEM’e Başvuru Süreci ve Kayıt
YEKDEM Yönetmeliği md. 4/II gereğince, YEKDEM mekanizması senelik işlemektedir. Yani, YEKDEM’den yararlanmak isteyen üreticiler, YEK Kanunu md. 6/II uyarınca, 31 Ekim tarihine kadar başvuru yapmaları gerekmektedir.
Yapılan başvuruların eksiksiz olması halinde değerlendirilmeye alınır. Değerlendirme neticesinde EPDK tarafından Kasım ayının ilk on günü içinde, bir ön YEK listesi yayımlar. Söz yayınlanan bu Ön YEK listesine üçüncü kişilerin (yalnızca kişisel hak ihlalleri nedeniyle) ve ilgili lisans sahibi kişilerin (ilan edilen bilgilerin düzeltilmesi/eksikliklerin giderilmesi amacıyla) itiraz hakları bulunmaktadır. İtiraz olması halinde 25 Kasım gününe söz konusu itirazlar EPDK tarafından sonuçlandırılır.
Yapılan incelemeler neticesinde YEKDEM ’den yararlanmaya hak kazanan üretim tesislerin nihai listesi ve tesislerin işletmeye başlama tarihleri, elektrik enerjisi üretim kapasiteleri ile yıllık üretim programlarına ait bilgiler 30 Kasım tarihine kadar her yıl EPDK tarafından yayımlanır. Son listede bulunan üreticiler YEKDEM’e göre esas alınan üretim dönemleri her yılın birinci günü başlayarak son gününde biter.
